Ποια είναι η νέα ατζέντα του πολιτικού μετασχηματισμού μετά την εξάντληση του σοσιαλδημοκρατικού μοντέλου, την ενδόρρηξη των «σοσιαλιστικών χωρώ» και την εφορμούσα παγκοσμιοποίηση; Ποια είναι η κατάσταση της υγείας των ποικιλόμορφων αριστερών του κόσμου; Προκειμένου να δώσει κάποιες απαντήσεις, ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους φιλοσόφους εξετάζει τις κρίσιμες φάσεις που βρέθηκε να αντιμετωπίζει η αριστερά μετά το 1989: από τη γέννηση του ζαπατισμού μέχρι την εμφάνιση των κινημάτων για μια άλλη παγκοσμιοποίηση, από τις προφητικές απεργίες στο Παρίσι το 1995 μέχρι την εμφάνιση σ’ ολόκληρη την Ευρώπη της επισφάλειας ως τη νέα διάχυτη μορφή μισθωτής εργασίας. Goodbye Mr Socialism συνεπώς. Το παλιό αναδιανεμητικό μοντέλο παρασύρθηκε από το ρεύμα της ιστορίας. Τώρα πρέπει να αναζητηθούν νέα παραδείγματα που θα μπορέσουν να ξαναχαράξουν τον δρόμο του κοινωνικού μετασχηματισμού. Το αποτέλεσμα αυτής της αναζήτησης ξαφνιάζει: η εξουσία είναι δομικά διαιρεμένη και, αν στα λόγια διακηρύττει την υπέρτατη κυριαρχία της, στην πραγματικότητα προσπαθεί συνεχώς να τιθασεύσει τις κεντρόφυγες ροπές που γεννιούνται από τη βάση της κοινωνίας. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι ο μετασχηματισμός είναι ακόμη δυνατός, σήμερα περισσότερο από ποτέ.

Ο Αντόνιο Νέγκρι (Πάντοβα 1933) είναι ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους στοχαστές της θεωρίας για το κράτος, πάντοτε ενεργός στα κινήματα μετασχηματισμού της κοινωνίας από τα τέλη της δεκαετίας του ’50. Από το μεγάλο συγγραφικό του έργο θυμίζουμε την τριλογία του μαζί με τον Μάικλ Χάρντ, Empire (2002), Multitude (2004), Commonwealth (2009).

Ο Ραφ «Βάλβολα» Σέλσι (Μιλάνο 1957) ασχολείται με τη φιλοσοφία της επικοινωνίας. Ανάμεσα στα έργα του είναι και το Ribellione nella silicon valley (Shake 1997), No copyright (Shake 1994) και Cyber-punk. Antologia di testi politici (Shake 1990).

Παρέγκλιση 1η

Tomas Ibanez: Από τον αναρχισμό στον μεταναρχισμό
Daniel Colson: Αναρχισμός, Φουκώ και "Μεταμοντέρνοι"
Erich Musham: Η ελευθερία ως κοινωνική αρχή

Ο "Χώρος" της Ελευθεριακής Κουλτούρας θα ξανανοίξει στις 16 Αυγούστου. Καλή συνέχεια σε όλες και όλους.

Το κοινό στον κομμουνισμό

"...Μπορεί κανείς να πει, σ' ένα ευρύτερο πλαίσιο, ότι ο νεοφιλελευθερισμός ορίζεται από τη μάχη της ατομικής ιδιοκτησίας όχι μόνο εναντίον της δημόσιας, αλλά επίσης, και ίσως πιο σημαντικά, εναντίον του κοινού. Εδώ είναι χρήσιμο να διακρίνουμε μεταξύ δύο τύπων του κοινού, που αμφότεροι είναι αντικείμενο των νεοφιλελεύθερων στρατηγικών του κεφαλαίου (και αυτό μπορεί να χρησιμεύσει ως ένας αρχικός ορισμός του "κοινού"). Από τη μια πλευρά με τον όρο κοινό [common] αναφερόμαστε στη γη και όλους τους πόρους που συνδέονται μαζί της: έδαφος, δάση, νερό, αέρας, ορυκτά κ.ο.κ. Αυτό σχετίζεται στενά με την αγγλική χρήση του όρου "κοινά" [commons] κατά τον 17ο αιώνα (στον πληθυντικό δηλαδή). Από την άλλη πλευρά, το κοινό αναφέρεται επίσης, όπως έχω ήδη πει, στα αποτελέσματα της ανθρώπινης εργασίας και δημιουργικότητας όπως οι ιδέες, η γλώσσα, οι παθήσεις κλπ. Μπορούμε να σκεφτούμε το πρώτο σαν το "φυσικό" κοινό και το δεύτερο σαν το "τεχνητό" κοινό, αλλά στην πραγματικότητα τέτοιοι διαχωρισμοί μεταξύ φυσικού και τεχνητού γρήγορα καταρρέουν. Σε κάθε περίπτωση, ο νεοφιλελευθερισμός στοχεύει στην ιδιωτικοποίηση αμφότερων των μορφών του κοινού..."
Michael Hardt

Η Φιλοσοφία του Noir

"...Η καινοτομία, ως καρπός της λογοτεχνίας, έγκειτο κτρίως στο να μας διδάξει ότι η αστυνομική δραστηριότητα δεν έχει καμία σχέση με μια μεταφυσική ή επιστημονική αναζήτηση της αλήθειας. Το εργαστήριο της αστυνομίας δεν προσομοιάζει στην επιστήμη περισσότερο απ' όσο τα τηλεφωνήματα των πληροφοριοδοτών, οι αναφορές της χωροφυλακής ή τα βασανιστήρια δεν προσομοιάζουν σε μια μεταφυσική συζήτηση. Ως γενικός κανόνας, διακρίνονται δυο περιπτώσεις: η επαγγελματική δολοφονία, για την οποία η αστυνομία γνωρίζει πολύ γρήγορα, λίγο πολύ, ποιος είναι ο ένοχος και η δολοφονία με σεξουαλικό υπόβαθρο, για την οποία ένοχος μπορεί να είναι οποιοσδήποτε. Αλλά σε αμφότερες τις περιπτώσεις το πρόβλημα δεν τίθεται με όρους αλήθειας. Πρόκειται κυρίως για έναν απροσδόκητο συμψηφισμό λαθών: τσάκωμα του ενόχου, γνωστού αλλά χωρίς αποδείξεις, σε πεδία διαφορετικά από εκείνα της εγκληματικής του δραστηριότητας (έτσι έχουμε το αμερικανικό σχήμα του ατιμώρητου γκάνγκστερ, ο οποίος συλλαμβάνεται και φυλακίζεται για φορολογικές παραβάσεις) προσμονή ώστε ο ένοχος είτε να εκδηλωθεί είτε να ξαναρχίσει την εγκληματική του δραστηριότητα, προκαλώντας τον, υποχρεώνοντάς τον να εκδηλωθεί μέσα από μια παγίδα..."
Gilles Deleuze

Προς αναζήτηση της commonwealth

"Μπορούμε να μιλήσουμε για μια ταξική πάλη του πλήθους; Αν ναι, μπορούμε μόνο με όρους ήδη καθορισμένους από τη νέα μετάβαση. Δηλαδή με όρους κατάφασης, θετικούς, ως αναγνώριση μιας νέας οντολογικής δύναμης που οικοδομεί νέες "μορφές ζωής", ήτοι νέες οργανώσεις, νέους θεσμούς - και μ' αυτή την έννοια ανασυνθέτει την πολιτική διάσταση. Σ' αυτό το σημείο αξίζει τον κόπο να θυμηθούμε πώς και γιατί το μητροπολιτικό έδαφος είναι αναγκαίο για την παραγωγή της υποκειμενικότητας. Γιατί η μητρόπολη; Γιατί η μητρόπολη είναι συνάντηση και ανταγωνισμός, παράγει και παράγεται, και πραγματικά θέτει το να παράγεις εναντίον του να παράγεσαι - σ' ένα καθορισμένο έδαφος, που αντιπροσωπεύει για το πλήθος εκείνο που ήταν για την τάξη το εργοστάσιο. Είναι προφανές ότι σ' αυτό το έδαφος θα χρειαστεί να επιμείνουμε επί μακρόν και να εμβαθύνουμε την έρευνα. Η μητροπολιτική οργάνωση απέχει πολύ από το να μπορεί να οριστεί ρητά, ωστόσο είναι σε σχέση μ' αυτή που χωροποιείται και καθορίζεται με συγκεκριμένο τρόπο ο χρόνος του πλήθους."
Toni Negri

Η Ανατροπή της Πολιτικής (επανέκδοση)

Η ιστορία της Αυτονομίας (ή των αυτονομιών;) είναι η προσπάθεια των κοινωνικών κινημάτων του ανταγωνισμού από το '68 και μετά, να υπάρξει μια συλλογική απάντηση των νέων υποκειμένων των δυτικών μητροπόλεων (και όχι μόνο) στις εξελίξεις του ύστερου καπιταλισμού. Καταλήψεις στέγης και κοινή ζωή, ανοιχτές συνελεύσεις για τη συλλογική λήψη των αποφάσεων με ακύρωση της ιεραρχίας και της αντιπροσώπευσης, συγκρούσεις με την αστυνομία ως έμπρακτη διεκδίκηση του δικαιώματος στην αντίσταση απέναντι στην κρατική και εταιρική καταστολή, ανάδειξη του γυναικείου ζητήματος, κινηματικός αγώνας εναντίον της κούρσας των εξοπλισμών και της διάδοσης της πυρηνικής ενέργειας, αντικουλτούρα και συνεχής ρήξη με την κοινωνία των εμπορευμάτων και τη λογική της, αυτοοργάνωση, αλληλοσεβασμός και αλληλέγγύη, στο Βερολίνο, στη Ρώμη, στο Άμστερνταμ, στην Κοπεγχάγη, στη Ζυρίχη, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά του φαντάσματος που πλανήθηκε πάνω από την Ευρώπη από το '68 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '90 (για να δώσει κατόπιν τη σκυτάλη στα κινήματα που προέκυψαν μετά τα εμβληματικά γεγονότα στο Σηάτλ το 1999). Ο Τζώρτζ Κατσιαφίκας (μαθητής του Χέρμπερτ Μαρκούζε, εδώ και χρόνια ενεργός ακτιβιστής και καθηγητής ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Wentworth στη Βοστώνη) περιγράφει τις "περιπέτειες" ενός ρεύματος που σφράγισε την επαναστατική θεωρία και πρακτική, και του οποίου η επιρροή συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. Ασκώντας ταυτόχρονη κριτική σ' έναν δογματικό, αποστεωμένο, μίζερο μαρξισμό-λενινισμό και σ' έναν γερασμένο αναρχοσυνδικαλισμό, μακριά από σεχταριστικές λογικές και απόλυτη γνώση της αλήθειας, η Αυτονομία πιάνει ξανά τα νήματα των καλύτερων επαναστατικών παραδόσεων που βγήκαν από την 1η Διεθνή και προσπαθεί να υλοποιήσει (στο μέτρο του δυνατού) στο σήμερα το όνειρο του αύριο. Έστω μόνο γι' αυτό αξίζει κανείς να ρίξει μια ματιά στην πορεία της και το βιβλίο του Κατσιαφίκα (τόσο ιστορικό-περιγραφικό όσο και θεωρητικό) προσφέρει αυτή την ευκαιρία. Όπως μάλιστα καταλαβαίνουν εύκολα οι αναγνώστριες και οι αναγνώστες έχει τη σημασία του ότι ο Κατσιαφίκας δεν είναι απλώς ένας ακαδημαϊκός που έλκεται από μια γοητευτική ιστορία, αλλά ένας άνθρωπος που έχει ζήσει (και συνεχίζει να ζει) από τα μέσα αυτού του τύπου τα κινήματα. Κάτι, όμως, που δεν του απαγορεύει να είναι κριτικός (ενίοτε και επικριτικός) απέναντι και στα κακώς κείμενα αυτής της ιστορία. αφού το ζήτημα δεν είναι να βρούμε νέους "μύθους" για να υμνήσουμε, αλλά θεωρητικά και πρακτικά εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να αρθρώσουμε τα μικρά και μεγάλα μας όχι στην εξουσιαστική βαρβαρότητα, σε όλες της τις εκφάνσεις.

Οι αναρχικές πτυχές στο έργο του Φρειδερίκου Νίτσε (επανέκδοση)

"...ο Νίτσε δεν ήταν ένας κοινωνιολόγος αλλά ποιητής, επαναστάτης και καινοτόμος. Η αριστοκρατία του δεν είχε να κάνει μήτε με την καταγωγή μήτε με τα χρήματα. Ήταν αριστοκρατία του πνεύματος. Υπό αυτό το πρίσμα ο Νίτσε ήταν αναρχικός, και όλοι οι πραγματικοί αναρχικοί ήταν αριστοκράτες... Γίνεται [ο Νίτσε] δέκτης μομφών ως κάποιος που μισεί τους αδύναμους επειδή πίστευε στον Υπεράνθρωπο. Δεν περνά από το νου των υπερφίαλων ερμηνευτών αυτού του γιγάντιαίου μυαλού πως το όραμα για τον Υπεράνθρωπο απέβλεπε, συνάμα, και σε μια κοινωνία που δεν θα γεννά αδύναμους και σκλάβους..."
Emma Goldman

Η Ληστεία Τράπεζας (επανέκδοση)

Η ληστεία τράπεζας είναι χωρίς αμφιβολία το πιο ζηλευτό έγκλημα. Οι ληστές, είναι οι πιο αγαπητοί εγκληματίες και απολαμβάνουν τη συμπάθεια της κοινής γνώμης. Ανέκαθεν. Ξεκινώντας από την Ευρώπη της βιομηχανικής επανάστασης και φτάνοντας στην άγρια αμερικανική Δύση, η ληστεία τράπεζας έχει μακρά ιστορία και πολλούς πρωταγωνιστές Από τους αδελφούς Ντάλτον, τους Μπόνι και Κλάιντ, τον Ντίλινγκερ μέχρι τον Μπριγκς, τον Μπονό, τον Ντουρούτι μέχρι τους Τουπαμάρος και τους Ερυθροταξιαρχίτες, οι αναρίθμητες επιθέσεις στα οχυρά του χρήματος δείχνουν ότι τα χρήματα αρέσουν σ' όλους. Σ' αυτό το βιβλίο διαβάζουμε για ξαλαφρωμένα χρηματοκιβώτια, επιθέσεις σε άμαξες, τρένα και χρηματαποστολές, λεηλατημένες τράπεζες. Για επαγγελματίες διαρρήκτες, άψογους ληστές οπαδούς του fair play, πεισμένους επαναστάτες, μέχρι και για γηραιές κυρίες που θέλουν να συμπληρώσουν τη σύνταξή τους. Για συστήματα ασφαλείας και συναγερμούς, οδούς διαφυγής και κρησφύγετα. Περισσότερο από την ιστορία ενός συγκεκριμένου εγκλήματος, το βιβλίο Η Ληστεία Τράπεζας πρέπει να διαβαστεί ως η ιστορία ενός ονείρου: να γίνει κανείς πλούσιος χωρίς να κουραστεί.