Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ. ΠΩΣ ΑΛΛΑΖΕΙ Ο ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ;

Έντονα επηρεασμένος από ιστορικά γεγονότα (αγγλικός ριζοσπαστισμός του 16ου αιώνα, Διαφωτισμός, Γαλλική Επανάσταση), που καθόρισαν τα βασικά χαρακτηριστικά του, ο αναρχισμός συγκροτείται σε μια συγκεκριμένη περίοδο της δυτικής ιστορίας. Οι απαρχές του ως κοινωνικό κίνημα βρίσκονται στην εμφάνιση της βιομηχανικής κοινωνίας και στη σύγκρουση που θα διχάσει την Πρώτη Διεθνή. Επιπλέον, μην έχοντας ένα κέντρο που θα καθορίζει την ορθοδοξία, εμπεριέχει διάφορες τάσεις: κοινωνιστικές, ατομικιστικές, εξεγερτικές, οικολογικές, πρωτογονιστικές κλπ. Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ των αλλαγών της κοινωνίας και των πιθανών αλλαγών του αναρχισμού; Ξεκινώντας ακριβώς από την εξέταση των αλλαγών της κοινωνίας και των υποτελών τάξεων, και φτάνοντας μέχρι τις επιστημολογικές αλλαγές της δεκαετίας του ’60 και την παγίωση του νεοφιλελευθερισμού (κυρίως στις αρχές του 21ου αιώνα), οι συγγραφείς αυτού του τόμου διερωτώνται για τον σύγχρονο αναρχισμό και τις εξελικτικές του τάσεις, για τον μεταναρχισμό και την πιθανή απουσία της (άλλοτε) κεντρικότητας του συνολικού κοινωνικού ζητήματος. Ζητήματα θεμελιώδη, που παραμένουν ανοιχτά.■

Μαρξισμός και Αναρχισμός - Τζαμπιέτρο «Νίκο» Μπέρτι

«Δεν πρέπει συνεπώς να ξαφνιαζόμαστε που παρά τη διακήρυξη στα λόγια συγκεκριμένων στόχων (όπως η κατάργηση των τάξεων), χρησιμοποιούνται τέτοια μέσα που το αποτέλεσμά τους είναι η δημιουργία νέων τάξεων. Δεν μπορούμε να τασσόμαστε υπέρ της ελευθερίας και της αυτονομίας και να θέλουμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο με την εξουσία και τον συγκεντρωτισμό. Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι επιδιώκουμε τη διεύρυνση της αυτοσυνείδησης των μαζών και να θέλουμε να τις απελευθερώσουμε καθοδηγώντας τις. Δεν μπορούμε, τέλος, να θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε σαν μέσα την αστυνομία, το κράτος και την ιεραρχία, ενώ επιθυμούμε την εξαφάνιση του κράτους, της κυριαρχίας και της γραφειοκρατίας! Στη μεταφυσική αντίληψη του μαρ- ξισμού και στη μακιαβελική, απηρχαιωμένη του επιστήμη, ο αν- αρχισμός αντιπαραθέτει την υλιστική αντίληψη του οργανικού αγώνα μέσα από τη συνάφεια μέσων-σκοπών. Συνεπώς, για το παγκόσμιο προλεταριάτο, η εναλλακτική απέναντι στη μαρξιστική ουτοπία είναι για μια ακόμη φορά η αναρχική επανάσταση».

 Τζαμπιέτρο «Νίκο» Μπέρτι

ΜΑΥΡΕΣ-ΚΟΚΚΙΝΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ 2017

Τρίτη 19 Δεκέμβρη 5:30μμ ΑΣΟΕΕ

3 ΗΜΕΡΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ

Μιλανέζικο Τρίπτυχο - Πάολο Πότσι

Αρχές της δεκαετίας του ’80 και η άμπωτη των κινημάτων του κοινωνικού ανταγωνισμού στην Ιταλία έχει ξεκινήσει. Ο Πάολο Πότσι, στέλεχος της εργατικής αυτονομίας στο Μιλάνο και αναντικατάστατο μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού «Rosso», γράφει τρεις μητροπολιτικές ιστορίες για το αντάρτικο πόλης στο Μιλάνο, τη στιγμή που αυτό φαίνεται η μόνη επιλογή για μια επαναστατική διαδικασία της οποίας έχει αρχίσει ήδη να διαφαίνεται η ήττα. Απαλλοτριώσεις τραπεζών, μαχητικές αναζητήσεις, εκτελέσεις ταξικών εχθρών, καταδότες και τελικά οι οδυνηρές συζητήσεις μέσα στη φυλακή για το πώς πήγαν τα πράγματα. Το μιλανέζικο τρίπτυχο μοιάζει με μια μικρή μυθιστορία, όμως είναι μια πραγματικότητα που τα ίχνη της ακόμη ταλανίζουν τη γείτονα χώρα. Ο συγγραφέας, συνελήφθη στο πλαίσιο της επίθεσης ενάντια στην εργατική αυτονομία το 1979 και αφού πέρασε κάμποσα χρόνια στα «σωφρονιστικά» ιδρύματα της πατρίδας του, συνέχισε να είναι κοντά στα ανταγωνιστικά κινήματα της Ιταλίας μέχρι τον θάνατο του το 2016. Συγγραφέας του εμβληματικού βιβλίου Εξέγερση, εκδόσεις Derive Approdi, όπου αφηγείται γλαφυρά αυτόνομες διαδρομές τη δεκαετία του ’70.

ΚΑΡΜΠΟΝΙΑ Ήμασταν όλοι κομμουνιστές - Νάνι Μπαλεστρίνι

Στο ανά χείρας αφηγηματικό κείμενο του Νάνι Μπαλεστρίνι, ο συγγραφέας, με τη γνωστή του πλέον και στο ελληνικό κοινό τεχνική, έχει ως πρωταγωνιστή έναν μεταλλωρύχο που δουλεύει στη Σαρδηνία και του οποίου οι αναμνήσεις καταγράφονται κάπου ανάμεσα στο 1973 και το 1974. Είναι μια μορφή που έρχεται από τα κάτω, βγαίνει κυριολεκτικά από το υπέδαφος, κάτι ανάλογο με τον γέρο-τυφλοπόντικα που σκάβει για την επανάσταση όπως έλεγε ο Μαρξ παραφράζοντας τον Άμλετ. Με μια αφήγηση «επική», περιγράφει την πορεία ενός νεαρού ηλεκτρολόγου που από το πολεμικό ναυτικό κατά τη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου περνάει στην αντίσταση ενάντια στους ναζιφασίστες, συλλαμβάνεται και οδηγείται στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, γλυτώνει και επιστρέφει στην Ιταλία όπου δουλεύει στο ορυχείο της Καρμπόνια στη Σαρδηνία, οργανώνεται και μάχεται για τα εργατικά δικαιώματα εκεί που ήταν όλοι κομμουνιστές, μεταναστεύει στην Αυστραλία όπου γνωρίζει τον ρατσισμό και τον πλουτισμό εις βάρος των αυτόχθονων και των φτωχών, για να καταλήξει στην ταραγμένη Ρώμη των αρχών της δεκαετίας του ’70, μαχόμενος ενάντια στις εξώσεις και υπέρ των αυτομειώσεων στα κοινωνικά κινήματα εκείνης της εποχής. Ένα μυθιστόρημα ανάλογο με το Τα θέλουμε όλα, σκλη-ρό και τρυφερό ταυτοχρόνως, αναδεικνύει για μια ακόμη φορά τους λόγους αλλά και τις φιγούρες που έκαναν τη μεταπολεμική Ιταλία ένα από τα πιο σημαντικά εργαστήρια του κοινωνικού ανταγωνισμού. Η έκδοση

Πολιτική Οικολογία - Δημήτρης Ρουσσόπουλος

«Σε μια εποχή που μια τυφλή μηχανή αποκαλούμενη αγορά μετατρέπει το έδαφος σε άμμο, καλύπτει γόνιμη γη με μπετόν, δηλητηριάζει αέρα και νερό, ενώ προκαλεί σαρωτικές αλλαγές στο κλίμα και την ατμόσφαιρα, είμαστε αναγκασμένοι να θέσουμε θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τη φύση της κοινωνίας μας. Αυτό το βιβλίο είναι μια προσπάθεια αντιμετώπισης της οικολογικής κρίσης, από τη μια πλευρά, και της θλιβερής κρίσης της σύγχρονης κοινωνίας, από την άλλη. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις καταπιεστικές ή κατασταλτικές δομές της κοινωνίας μας, την ιεραρχική και ταξική συγκέντρωση της εξουσίας, όπως και τον συστηματικό εθισμό στην απληστία, καθώς όλα αποτελούν βασικούς παράγοντες της λεγόμενης κοινωνικής και οικολογικής κρίσης…». Δημήτρης Ρουσσόπουλος Ο Δημήτρης Ρουσσόπουλος είναι ιστορική φιγούρα του βορειο-αμερικανικού ελευθεριακού κινήματος, ακτιβιστής, συγγραφέας και επιμελητής πάμπολλων βιβλίων, ιδρυτής το 1969 των εκδόσεων Black Rose Books, με έδρα το Μοντρεάλ του Καναδά, που συνεχίζουν μέχρι σήμερα να βγάζουν εξαιρετικά κινηματικά και θεωρητικά βιβλία, βασικό στέλεχος του περιοδικού «Our Generation» (1961-1992) που γαλούχησε γενιές αγωνιστών και αγωνιστριών, πάντοτε ενεργός στο κίνημα πολιτών της χώρας του υπέρ της δημοτικής αυτοδιεύθυνσης και μέλος του TRISE, του Διεθνικού Ινστιτούτου για την Κοινωνική Οικολογία, ενός δικτύου διανοουμένων/ακτιβιστών που δρα σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης.

Ένα πιάνο στα οδοφράγματα - Marcello Tari

Στον γαλαξία των κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων στην Ιταλία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70, η Αυτονομία κατάφερε να βάλει μαζί τον Μαρξ με την αντιψυχιατρική, την Παρισινή Κομμούνα με την αντικουλτούρα, τον ντανταϊσμό με τον εξεγερτισμό, τον εργατισμό με τον φεμινισμό και πολλά ακόμη περισσότερα. Όμως ήταν κυρίως μέσω της δράσης της που η Αυτονομία αποτέλεσε μια βαθιά ασυνέχεια, τομή και ρήξη με τις πρακτικές του επίσημου εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος. Αυτή δεν υπήρξε μια οργάνωση, αλλά μια πολλαπλότητα που ξεκινούσε να οργανώνεται από εκεί που ζούσε, δούλευε ή σπούδαζε κάποιος/α. Στην πραγματικότητα, στην Αυτονομία συνυπήρχαν πολλές ιδιαίτερες αυτονομίες: των εργατών, των φοιτητών, των γυναικών, των ομοφυλόφιλων, των φυλακισμένων, οποιουδήποτε είχε επιλέξει –ξεκινώντας από τις ίδιες του τις αντιφάσεις– τον δρόμο του αγώνα ενάντια στη μισθωτή εργασία και το κράτος, τον δρόμο της αλλαγής της ζωής. Παρότι το κίνημα της δεκαετίας του ’70 ηττήθηκε από τις συνδυασμένες προσπάθειες της κρατικής μηχανής και του κομμουνιστικού κόμματος, η ιστορία της Αυτονομίας είναι αυτή μιας επαναστατικής περιπέτειας της οποίας η σημασία παραμένει και σήμερα άκρως επίκαιρη. Ο Μαρτσέλλο Ταρί είναι ένας «ξυπόλητος ερευνητής», ασχολούμενος κυρίως με την κατανόηση των σύγχρονων κινημάτων του κοινωνικού ανταγωνισμού. Το τελευταίο του βιβλίο που κυκλοφόρησε την Άνοιξη του 2017 από τις εκδόσεις Derive Approdi είναι το Δεν υπάρχει μια θλιμμένη επανάσταση.

Ο αναρχισμός στην Ελλάδα τον 21ο αιώνα - Παναγιώτης Καλαμαράς

Σε καμία χώρα της Ευρώπης δεν συναντά κανείς τόσα πολλά κοινωνικά κέντρα, συλλογικότητες, έντυπα, εκδόσεις, ιστοσελίδες, ραδιόφωνα που αναφέρονται απευθείας στον αναρχισμό όσο στην Ελλάδα. Επίσης, είναι σίγουρο ότι σε καμία χώρα της Ευρώπης δεν βλέπει κανείς τόσα πολλά συνθήματα υπογεγραμμένα με το άλφα σε κύκλο όσο σε αυτή τη χώρα των «κακών μαθητών του δυτικού κόσμου». Σε σχέση μάλιστα με το μέγεθος του πληθυσμού, η συμμετοχή των αναρχικών σε διάφορα κοινωνικά δρώμενα αλλά και στα εγχώρια κινήματα του κοινωνικού ανταγωνισμού είναι πράγματι εντυ-πωσιακή. Αυτό το σύντομο δοκίμιο προσπαθεί να κάνει μια πρώτη ανάγνωση ενός πολύ ενδιαφέροντος φαινομένου, που προσελκύει την προσοχή ανθρώπων από πολλές άλλες χώρες. Αυτοοργάνωση-απουσία ιεραρχίας, συναινετική λήψη των αποφάσεων, συμμετοχή στο κίνημα εναντίον της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, αντιφασιστικός-αντιναζιστικός αγώνας, έμπρακτη αλληλεγγύη στους μετανάστες, εναντίωση στα σχέδια κράτους και αφεντικών, αμφισβήτηση του κρατικού μονοπωλίου της βίας, υπεράσπιση του περιβάλλοντος και άλλων μορφών ζωής, αντιεμπορευματική κουλτούρα, αντισεξισμός και κριτική στην πατριαρχία, αλλά και κινηματικές υποδομές σε πολλές, μεγαλύτερες και μικρότερες, πόλεις της Ελλάδας, συνιστούν κάποια από τα κομμάτια του αναρχικού παζλ στην Ελλάδα. Καθώς ο 21ος αιώνας βρίσκεται σε εξέλιξη, σε εξέλιξη βρίσκονται τόσο οι δυνάμεις που επιδιώκουν τη σταθερή αναπαραγωγή του υπάρχοντος όσο και αυτές που δουλεύουν για την ανατροπή του. Μια παρουσίαση των δεύτερων στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό από μια αναρχική οπτική γωνία, νομίζουμε ότι συμβάλλει στην εκτίμηση μιας ανταγωνιστικής συνιστώσας που σπανίως αναφέρεται στο δημόσιο λόγο με το όνομά της, απόδειξη και αυτό της επικινδυνότητάς της για την κυριαρχία.

Η σβάστικα στο γήπεδο - Τζοβάνι Τσερούτι

Οι ιστορίες που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο  επιλέχθηκαν από τις πολλές που συνέβησαν στον κόσμο του αθλητισμού γενικότερα και του ποδοσφαίρου ειδικότερα, στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’30 και του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Επιλέχθηκαν ανάμεσα σε άλλες γιατί οι πρωταγωνιστές τους είναι άνθρωποι που συνέβαλλαν στο να γραφεί η ιστορία του ποδοσφαίρου και οι οποίοι στο απόγειο της καριέρας τους είχαν την τύχη εκατομμυρίων άλλων συνανθρώπων τους, που υπέστησαν τη φρίκη των ναζιφασιστικών καθεστώτων. Δύο Ούγγροι, ο Αρπάντ Βάις και ο Έρνεστ Ερμπστάιν, δημι- ουργοί αντίστοιχα της μεγάλης Μπολώνια τη δεκαετία του ’30 και της μεγάλης Τορίνο της δεκαετίας του ’40, ένας Αυστριακός, ο Ματίας Ζίντελαρ ή ο «Μότσαρτ του ποδοσφαίρου» και μια ομάδα, ο Άγιαξ, και το δίκτυο διάσωσης των Εβραίων και των αντιστασιακών στην υπό ναζιστική κατοχή Ολλανδία, συνθέτουν έναν ιστό ικανότητας, αξιοπρέπειας και ελευθεροφροσύνης, μέσα στις χειμαζόμενες από τη ναζιστική πανούκλα Ευρώπη, εποχή όμως κατά την οποία το ποδόσφαιρο άρχισε να γίνεται το πλέον δημοφιλές σπορ που είναι σήμερα. Τις παρουσιάζουμε κι εμείς στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, ελπίζοντας ότι συμβάλουμε έτσι στη διατήρηση της μνήμης ανθρώπων που αντιστάθηκαν κάτω από τις χειρότερες δυνατές συνθήκες, αποδεικνύοντας ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο εφόσον οι άνθρωποι αποφασίσουν να σταθούν στο ύψος των ιστορικών περιστάσεων που βρέθηκαν.


Ο Τζοβάνι Τσερούτι είναι επιστημονικός διευθυντής του Ιστορικού Ινστιτούτου της Αντίστασης και της Σύγχρονης Κοινωνίας στο Νοβαρέζε και στο Βερμπάνο-Κούζιο-Όσολα «Πιέρο Φορνάρα». Τα τέσσερα κείμενα δημοσιεύτηκαν στην ιστορική ιταλική αναρχική επιθεώρηση «Rivista Anarchica», στα τεύχη 374/377, ανάμεσα στον Οκτώβρη του 2012 και τον Φλεβάρη του 2013.

To τραγούδι των Ωκεανιδών - Γιάννης Μαλλούχος

[…] Η μουσική μονάχα έχει μια θέση στο σύγχρονο κόσμο, ακριβώς γιατί δεν έχει την πρόθεση να πει κάτι συγκεκριμένο, παρά μόνο εκφράζει τη γενική διάθεση, τη μεγάλη επίπονη λαχτάρα, η οποία κυριαρχεί στο παρόν και γι’ αυτό πρέπει να είναι μια μεγάλη τραγική τέχνη. […] Μ. Μπακούνιν Μερικές φορές, το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν κάποια «σημεία επαφής» στην πολιτισμική ιστορία, μπορεί να εντοπιστεί στην ανάδειξη πτυχών των υποκειμένων και του κοινωνικού περιβάλλοντος τους, οι οποίες, στην κυρίαρχη ιστοριογραφία, εμφανίζονται ως δευτερεύουσες ή ακόμη και ως περιστασιακές ή ασήμαντες. Στην περίπτωση του Μπακούνιν, η ιδιότητα του επανα-στάτη και του αναρχικού θεωρητικού, έχει φυσικά επισκιάσει όλες τις υπόλοιπες πλευρές του πολυσχιδούς αυτού ανθρώπου. Γι’ αυτό και ο τίτλος αυτού του βιβλίου, ίσως να παραξένευε κάποιους –ίσως και πολλούς που γνωρίζουν το έργο και το βίο του πατέρα του αναρχισμού– εφόσον η επιμέρους σχέση του με τη μουσική δεν είναι ευρέως γνωστή. Αρκετοί γνωρίζουν, ότι ο Μπακούνιν βρέθηκε στα οδοφράγματα της Δρέσδης το Μάη του 1849 δίπλα στο Ρίχαρντ Βάγκνερ. Μια συνάντηση που βρίσκει θέση σε πολλές βιο- γραφίες του Βάγκνερ ή του Μπακούνιν καθώς και σε αρκετές ιστορίες μουσικής και ιστορικά κείμενα για την εξέγερση. Η σχέση του όμως με τη μουσική και τους μουσικούς ήταν πολύ πιο πλούσια και σίγουρα πιο βαθιά. Αυτή η «μικροϊστορία» των ανθρώπων και των έργων της μουσικής που ήρθαν σε επαφή με το Μπακούνιν, το πάθος του ίδιου για τη μουσική και οι στοχασμοί του πάνω σ’ αυτή, καθώς και οι αμφίδρομες συνέπειες και επιδράσεις που υπήρξαν είναι το θέμα αυτής της μελέτης.