Το τέλος του Ιουδαϊσμού - Giorgio Agamben

Δεν θα καταλάβουμε το νόημα όσων συμβαίνουν σήμερα στο Ισραήλ αν δεν συνειδητοποιήσουμε το γεγονός ότι ο σιωνισμός οδήγησε σε μια διπλή άρνηση της ιστορικής πραγματικότητας του Ιουδαϊσμού. Πράγματι, όχι μόνο όσον αφορά τη μεταφορά των εβραίων στο έθνος-κράτος των χριστιανών, ο σιωνισμός αντιπροσωπεύει το αποκορύφωμα εκείνης της διαδικασίας αφομοίωσης η οποία, ξεκινώντας από τα τέλη του 18ου αιώνα, σταδιακά ακύρωσε την εβραϊκή ταυτότητα. Είναι θεμελιώδους σημασίας το γεγονός ότι, όπως έδειξε ο Άμνον Ραζ-Κρακότσκιν, στην καρδιά της σιωνιστικής συνείδησης βρίσκεται μια άλλη άρνηση, η άρνηση της Γκάλουτ, δηλαδή της εξορίας, ως κοινής αρχής όλων των ιστορικών μορφών του Ιουδαϊσμού όπως τον ξέρουμε εμείς. Οι βάσεις της ιδέας της εξορίας είναι προγενέστερες της καταστροφής του Δεύτερου Ναού και υπάρχουν ήδη στη βιβλική λογοτεχνία  Η εξορία είναι η ίδια η μορφή της ύπαρξης των εβραίων στη γη και ολόκληρη η εβραϊκή παράδοση, από τη Μίσναχ στο Ταλμούδ και από την αρχιτεκτονική της συναγωγής μέχρι τη μνήμη των βιβλικών συμβάντων, κατανοήθηκε και βιώθηκε στην προοπτική της εξορίας. Για έναν ορθόδοξο εβραίο, ακόμη και οι εβραίοι που ζουν στο κράτος του Ισραήλ, είναι εξόριστοι. Και το κράτος, σύμφωνα με την Τορά, όπου οι εβραίοι περιμένουν την άφιξη του Μεσσία, δεν έχει καμία σχέση με το σύγχρονο εθνικό κράτος, καθώς ακριβώς στο επίκεντρό του βρίσκεται τόσο η ανακατασκευή του Ναού όσο και η αποκατάσταση των θυσιών, πράγματα για τα οποία το κράτος του Ισραήλ ούτε καν θέλει να μιλάει. Και είναι καλό να θυμόμαστε ότι η εξορία σύμφωνα με τον Ιουδαϊσμό δεν είναι μονάχα η συνθήκη των εβραίων, αλλά αφορά την ελλιπή συνθήκη του κόσμου συνολικά. Σύμφωνα με κάποιους καβαλιστές, ανάμεσα στους οποίους και ο Λουρία, η εξορία καθορίζει την ίδια τη συνθήκη της θειότητας, που δημιούργησε τον κόσμο εξορίζοντας τον ίδιο της τον εαυτό και αυτή η εξορία θα κρατήσει μέχρι την άφιξη του Τικούν, δηλαδή την αποκατάσταση της αρχικής τάξης.

Είναι ακριβώς αυτή η ανεπιφύλακτη αποδοχή της εξορίας, με την άρνηση κάθε παρούσας μορφής κρατικής οντότητας, που θεμελιώνει την ανωτερότητα των εβραίων σε σχέση με τις άλλες θρησκείες και τους λαούς που είναι συμβιβασμένοι με την ιδέα του κράτους. Οι εβραίοι είναι, μαζί με τους τσιγγάνους, ο μοναδικός λαός που αρνήθηκε τη μορφή-κράτος, δεν έκανε πόλεμο και δεν λεκιάστηκε ποτέ από το αίμα άλλων λαών.

Αρνούμενος ριζικά την εξορία και τη διασπορά στο όνομα ενός εθνικού κράτους, ο σιωνισμός πρόδωσε την ίδια την ουσία του Ιουδαϊσμού. Δεν θα πρέπει τότε να εκπλησσόμαστε που αυτή η απομάκρυνση προκάλεσε μιαν άλλη εξορία, αυτή των Παλαιστινίων και οδήγησε το κράτος του Ισραήλ να ταυτιστεί με τις πιο ακραίες και αδίστακτες μορφές του μοντέρνου κράτους-έθνους. Η επίμονη αξίωση διεκδίκηση από τους σιωνιστές μιας ιστορίας βάσει της οποίας η διασπορά θα απέκλειε τους εβραίους, είναι στην ίδια κατεύθυνση. Όμως αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο Ιουδαϊσμός που πέθανε στο Άουσβιτς, ίσως γνωρίζει σήμερα το τέλος του.

30 Σεπτέμβρη 2024