To τραγούδι των Ωκεανιδών - Γιάννης Μαλλούχος

[…] Η μουσική μονάχα έχει μια θέση στο σύγχρονο κόσμο, ακριβώς γιατί δεν έχει την πρόθεση να πει κάτι συγκεκριμένο, παρά μόνο εκφράζει τη γενική διάθεση, τη μεγάλη επίπονη λαχτάρα, η οποία κυριαρχεί στο παρόν και γι’ αυτό πρέπει να είναι μια μεγάλη τραγική τέχνη. […] Μ. Μπακούνιν Μερικές φορές, το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν κάποια «σημεία επαφής» στην πολιτισμική ιστορία, μπορεί να εντοπιστεί στην ανάδειξη πτυχών των υποκειμένων και του κοινωνικού περιβάλλοντος τους, οι οποίες, στην κυρίαρχη ιστοριογραφία, εμφανίζονται ως δευτερεύουσες ή ακόμη και ως περιστασιακές ή ασήμαντες. Στην περίπτωση του Μπακούνιν, η ιδιότητα του επανα-στάτη και του αναρχικού θεωρητικού, έχει φυσικά επισκιάσει όλες τις υπόλοιπες πλευρές του πολυσχιδούς αυτού ανθρώπου. Γι’ αυτό και ο τίτλος αυτού του βιβλίου, ίσως να παραξένευε κάποιους –ίσως και πολλούς που γνωρίζουν το έργο και το βίο του πατέρα του αναρχισμού– εφόσον η επιμέρους σχέση του με τη μουσική δεν είναι ευρέως γνωστή. Αρκετοί γνωρίζουν, ότι ο Μπακούνιν βρέθηκε στα οδοφράγματα της Δρέσδης το Μάη του 1849 δίπλα στο Ρίχαρντ Βάγκνερ. Μια συνάντηση που βρίσκει θέση σε πολλές βιο- γραφίες του Βάγκνερ ή του Μπακούνιν καθώς και σε αρκετές ιστορίες μουσικής και ιστορικά κείμενα για την εξέγερση. Η σχέση του όμως με τη μουσική και τους μουσικούς ήταν πολύ πιο πλούσια και σίγουρα πιο βαθιά. Αυτή η «μικροϊστορία» των ανθρώπων και των έργων της μουσικής που ήρθαν σε επαφή με το Μπακούνιν, το πάθος του ίδιου για τη μουσική και οι στοχασμοί του πάνω σ’ αυτή, καθώς και οι αμφίδρομες συνέπειες και επιδράσεις που υπήρξαν είναι το θέμα αυτής της μελέτης.