Giorgio Agamben - Παρέμβαση στη Γερουσία, 7 Οκτώβρη 2021

Θα σταθώ μονάχα σε δύο σημεία, στα οποία θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή των μελών του κοινοβουλίου που θα πρέπει να ψηφίσουν για τη μετατροπή του διατάγματος σε νόμο.

Το πρώτο είναι η προφανής –υπογραμμίζω, προφανής– αντιφατικότητα του υπό συζήτηση διατάγματος. Γνωρίζετε ότι η κυβέρνηση με το συγκεκριμένο διάταγμα (επονομαζόμενο και «ποινική ασπίδα») νο 44 του 2021, που τώρα πάει να μετατραπεί σε νόμο, εξαιρείται κάθε ευθύνης για τις βλάβες που προκαλούνται από τα εμβόλια. Το πόσο σοβαρές μπορεί να είναι αυτές οι βλάβες προκύπτει από το γεγονός ότι το άρθρο 3 του διατάγματος μνημονεύει επακριβώς τα άρθρα 589 και 590 του ποινικού κώδικα, τα οποία αναφέρονται στην ανθρωποκτονία εξ αμελείας και στις βλάβες εξ αμελείας.

Όπως έχουν επισημάνει αξιοσέβαστοι νομικοί, το κράτος, αν και δεν νιώθει την ανάγκη να αναλάβει την ευθύνη για ένα εμβόλιο που δεν έχει ολοκληρώσει την πειραματική του φάση, προσπαθεί, ωστόσο, να υποχρεώσει με κάθε μέσο τους πολίτες να εμβολιαστούν, αποκλείοντάς τους, σε διαφορετική περίπτωση, από την κοινωνική ζωή και φτάνοντας τώρα, με το διάταγμα που καλείστε να ψηφίσετε, να τους στερεί ακόμη και τη δυνατότητα εργασίας.

Είναι δυνατόν να φανταστούμε μια κατάσταση νομικά και ηθικά πιο ανώμαλη; Πώς μπορεί το κράτος να κατηγορεί για ανευθυνότητα όποιον επιλέγει να μην εμβολιαστεί όταν είναι το ίδιο το κράτος που πρώτο αποποιείται τυπικά κάθε ευθύνη σε σχέση με τις πιθανές σοβαρές συνέπειες –θυμηθείτε την αναφορά στα άρθρα 589 και 590 του ποινικού κώδικα– του εμβολίου;

Θα ήθελα τα μέλη του κοινοβουλίου να σκεφτούν αυτή την αντίφαση, που κατά τη γνώμη μου σκιαγραφεί μια πραγματική νομική τερατωδία.

Το δεύτερο σημείο στο οποίο θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας δεν αφορά το ιατρικό πρόβλημα του εμβολίου, αλλά το πολιτικό του Greenpass, το οποίο δεν πρέπει να συγχέεται με πρώτο (έχουμε κάνει στο παρελθόν εμβόλια κάθε τύπου, χωρίς να είμαστε υποχρεωμένοι να επιδεικνύουμε ένα πιστοποιητικό για κάθε μας κίνηση). Επιστήμονες και γιατροί έχουν πει ότι το Greenpass δεν έχει καθαυτό καμία ιατρική σημασία, αλλά χρησιμεύει στο να υποχρεωθούν οι άνθρωποι να εμβολιαστούν. Εγώ, αντιθέτως, πιστεύω ότι πρέπει και μπορούμε να υποστηρίξουμε το αντίθετο, ότι δηλαδή το εμβόλιο είναι στην πραγματικότητα ένα μέσο για να υποχρεωθούν οι άνθρωποι να έχουν ένα Greenpass, δηλαδή έναν μηχανισμό που επιτρέπει τον έλεγχο και την ανίχνευση, σε έναν άνευ προηγουμένου βαθμό, των κινήσεών τους.

Οι πολιτειολόγοι γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι οι κοινωνίες μας έχουν περάσει από το μοντέλο που συνηθιζόταν να αποκαλείται «κοινωνία της πειθαρχίας» σε αυτό της «κοινωνίας του ελέγχου», θεμελιωμένου στον, ουσιαστικά απεριόριστο, ψηφιακό έλεγχο των ατομικών συμπεριφορών, που γίνονται έτσι μετρήσιμες μέσω ενός αλγορίθμου. Τώρα πια έχουμε συνηθίσει αυτούς τους μηχανισμούς ελέγχου, όμως μέχρι ποιού σημείου είμαστε διατεθειμένοι να αποδεχτούμε αυτό στο οποίο μας ωθεί ο συγκεκριμένος έλεγχος; Είναι δυνατόν οι πολίτες μιας κοινωνίας, που υποτίθεται πως είναι δημοκρατική, να βρεθούν σε μια κατάσταση χειρότερη από εκείνη των πολιτών της Σοβιετικής Ένωσης του Στάλιν; Γνωρίζετε ότι οι σοβιετικοί πολίτες ήταν υποχρεωμένοι να δείχνουν την «propiska» για να μετακινηθούν από τη μια περιοχή στην άλλη, όμως εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε ακόμη και για να πάμε στον κινηματογράφο ή στο εστιατόριο –και τώρα, κάτι πολύ πιο σοβαρό, για να πάμε στον τόπο της εργασίας μας. Και πώς είναι δυνατό να δεχτούμε ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της Ιταλίας μετά τους φασιστικούς νόμους του 1938 που αφορούσαν τους μη άριους πολίτες, δημιουργούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας, που υφίστανται περιορισμούς οι οποίοι, από αυστηρά νομική άποψη –υπογραμμίζω νομική–, δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από αυτούς που καθιερώνονταν με εκείνους τους δυσοίωνους νόμους;

Όλα μας κάνουν να πιστεύουμε ότι τα διατάγματα-νόμοι που ακολουθούν το ένα το άλλο λες και εκπορεύονται από ένα μόνο άτομο, εντάσσονται σε μια πολύ ύπουλη διαδικασία μετασχηματισμού των θεσμών και των παραδειγμάτων κυβέρνησης, στον βαθμό που συμβαίνει, όπως στον φασισμό, χωρίς να αλλάζει το κείμενο του συντάγματος. Το μοντέλο, που με αυτόν τον τρόπο και σταδιακά ακυρώνεται και εξαλείφεται, είναι αυτό των κοινοβουλευτικών δημοκρατιών με τα δικαιώματα και τις συνταγματικές εγγυήσεις τους, καθώς μπαίνει στη θέση του ένα παράδειγμα κυβέρνησης στο οποίο, στο όνομα της βιοασφάλειας και του ελέγχου, οι ατομικές ελευθερίες προορίζονται να υποστούν αυξανόμενους περιορισμούς.

Η αποκλειστική επικέντρωση της προσοχής στις μολύνσεις και στην υγεία, εμποδίζει, πράγματι, να αντιληφθούμε τον Μεγάλο Μετασχηματισμό που συμβαίνει στην πολιτική σφαίρα, αλλά και να κατανοήσουμε πώς, όπως οι ίδιες οι κυβερνήσεις δεν κουράζονται να μας θυμίζουν, η ασφάλεια και η επείγουσα κατάσταση δεν είναι προσωρινά φαινόμενα, αλλά συνιστούν τη νέα μορφή της κυβερνησιμότητας.

Υπό αυτή την προοπτική είναι περισσότερο από ποτέ επείγον τα μέλη του κοινοβουλίου να σκεφτούν με τη μέγιστη προσοχή τον σε εξέλιξη μετασχηματισμό, ο οποίος, μακροπρόθεσμα πρόκειται να αφαιρέσει από το κοινοβούλιο τις εξουσίες του, περιορίζοντάς το, όπως συμβαίνει τώρα, στην έγκριση, στο όνομα της βιοσφάλειας, διαταγμάτων που εκπορεύονται από οργανώσεις και άτομα που λίγη σχέση έχουν με το κοινοβούλιο.